فصل11:دستگاه عصبی و هرمونی
هماهنگی:پاسخی که بدن در برابر پیام های محیط از خود ایجاد می کند گفته می شود.
هماهنگی:1-الکتریکی)ییوا الکتریک)دستگاه عصبی
2-شیمیایی:هرمون ها
وظیفه دستگاه عصبی:1-کنترل اعضای بدن
2-ارتباط بین اندام ها
3-هماهنگی بین اندام ها
قسمت های دستگاه عصبی:1-دستگاه عصبی مرکزی:مغز و نخاع
2-دستگاه عصبی محیطی:تمام سلول های عصبی بدن به جز مغز و نخاع
وظایف مغز(اصل النخاع-مخچه-مخ(نیم کره راست-نیم کره چپ))و نخاع:تجزیه و تحلیل پیام های عصبی و ایجاد پاسخ مناسب برای آنها
وظیفه دستگاه های عصبی محیطی:ایجاد،هدایت و انتقال پیام عصبی به مغز و نخاع است.
سلول عصبی:نورون:1-جسم سلولی (دریافت-تقویت-هدایت)
2-رشته های عصبی:الف:دندریت ها(شاخه مانند):ایجاد و هدایت پیام عصبی
ب:آکسون:هدایت و انتقال پیام عصبی
انواع نورون:1-نورون حسی:الف:دندریت بلند دارند ب:دارای آکسون کوتاه هستند ج:جسم سلولی در گره عصبی است د:کارشان ایجاد،هدایت و انتقال پیام عصبی از اندامهای حسی به مغز و نخاع
2-نورون حرکتی:الف:دندریت کوتاه دارند ب:آکسون بلند دارند ج:جسم سلولی در مراکز عصبی و یا گره عصبی است د:کارشان انتقال پیام مغز و نخاع به ماهیچه ها یا غده هاست.
3-نورون رابط:الف:درندریت کوتاه دارند ب:آکسون کوتاه دارند ج:جسم سلولی فقط در مراکز عصبی است د:کارشان انتقال پیام از نورون حسی به نورون حرکتی و تجزیه و تحلیل پیام های حسی و ایجاد پاسخ مناسب
عصب:به مجموعه آکسون ها یا دندریت هایی که به وسیله بافت پیوندی محافظت می شوند می گویند.
عصب ها:1-حسی:دندریت(12جفت)
2-حرکتی:آکسون(31جفت)
عمل انعکاس:عملی است برای حفاظت از بدن که سه ویژگی دارد:1-سریع است.
2-غریزی و غیر ارادی است.
3-غیر قابل یاد دهی و یاد گیری است.
در عمل انعکاس سه نورون وجود دارد.ابتدا نورون حسی پیام را دریافت کرده و به مغز یا نخاع می برد و آن را تحویل نورون رابط می دهد.این نورون همین پیام را به نورون حرکتی ماهیچه های همان عضو(یا غده های همان عضو) می فرستد.
مثال هایی از عمل انعکاس:پرش زانو-پرش دست-خمیازه-عدسه-ریزش اشک
سیناپس:به محل نزدیک شدن رشته های عصبی می گویند.
هرمون مایع شیمیایی است که به مقدار کم در غده ها ساخته می شود و توسط خون به اندام هدف خود می رسد و تاثیرات شدیدی را ایجاد می کند.
نام غده |
جایگاه غده |
نام هرمون |
عملکرد هرمون |
هیپوفیز |
کف مغز |
هرمون رشد |
رشد استخوانها |
تیروئید |
جلوی گلو |
پیروکسین |
سوخت و ساز سلول |
لوزالمعده |
پشت معده |
انسولین |
کاهش قند خون |
فوق کلیوی |
بالا کلیه ها |
آدرلانین |
باعث آمادگی برای جنگ و دعوا |
غدد جنسی |
بسران(بیضه)زیر شکم دختران(تخمدان)داخل شکم |
تستسترون پروژسترون |
ایجاد صفات ثانویه جنسی |
نکته ها:1-در تنظیم قند خون 5 هرمون(3 غده فوق کلیوی و 2 غده لوز المعده و 1 هیپوفیز)از سه غده ترشح می شود که فقط انسولین قند خون را کاهش می دهد و بقیه افزایش می دهد.
2-هرمون رشد ... غضروف بر استخوان خای دراز را دو برابر می کند سپس نیمه اول غضروف ها با جذب کلسیم و فسفر تبدیل به استخوان می شود.